17 Απρ 2010

Ιστορίες για αρκούδες

ήτανε λέει ένα χωριό πάνω στο βουνό / και οι κάτοικοί του δούλευαν όλοι μαζί χαρούμενοι κι ευτυχισμένοι/ και αποφάσιζαν όλοι μαζί για τις ζωές τους / και ζούσανε σε κάτι πανέμορφα πέτρινα σπίτια / και τα είχανε όλα για όλους και τίποτα για αυτούς / και δεν υπήρχαν πουθενά τηλεοράσεις, ούτε δημοσιογράφοι, ούτε ανακριτές / και έπειτα ξύπνησα /



Σηκώθηκα από το κρεβάτι και βγήκα έξω. Είχα φτάσει την προηγούμενη νύχτα στο χωριό και ήταν όλα θεοσκότεινα. Τώρα λοιπόν, το έβλεπα για πρώτη φορά στο φως της ημέρας.

Αυτό που αντίκρυσα, δεν με απογοήτευσε καθόλου.



Έτσι ξεκίνησε η πρώτη μου μέρα στη Lakabe, μια αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα στην κοιλάδα του Arce, στη Navara, επαρχία της Χώρας των Βάσκων. Ιδρύθηκε στις 21 Μαρτίου του 1980, όταν κάποιοι τολμηροί έποικοι αποφάσισαν να καταλάβουν τα μισογκρεμισμένα σπίτια του εγκαταλειμένου από το 1961 χωριού. Βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων, κάτω από το βουνό Elke, λίγο πριν τα Πυρηναία.


Στη Lakabe ζουν μόνιμα περίπου 40 άνθρωποι (ανάμεσά τους 12 παιδιά). Το χωριό έχει 10 μεγάλα σπίτια, τα οποία έχουν τα δικά τους ονόματα (μια απλή τεχνική για να αποφεύγεται το προσωποκεντρικό "το σπίτι του τάδε"). Λειτουργεί με γενική συνέλευση, που αποφασίζει με ομοφωνία. Στη συνέλευση μπορεί να γίνει μέλος ο καθένας και η καθεμία αρκεί να περάσει ένα μεγάλο διάστημα (γύρω στους 12 μήνες) ζώντας εκεί και δοκιμάζοντας τη σχέση του με την κοινότητα.

Η Lakabe έχει τη δική της οικονομία. Έχει δικές της παραγωγικές μονάδες, με βασικότερη ένα αρτοποιείο, το οποίο πουλάει ψωμί στα γύρω χωριά και σε κάποια πρατήρια στην Pamplona, την κοντινότερη μεγάλη πόλη, εξασφαλίζοντας ένα σχετικά μεγάλο και σταθερό έσοδο για την κοινότητα.

Οι κάτοικοι της Lakabe δεν έχουν προσωπικές περιουσίες. Όλες οι ανάγκες εξυπηρετούνται από την κοινοτική περιουσία. Για να πω την αλήθεια, άμα με ρωτήσετε πώς καταφέρνουν και ρυθμίζουν τις προσωπικές τους ανάγκες σε σχέση με τις συλλογικές, πραγματικά δεν ξέρω να σας πω. Αλλά κάπως θα τα καταφέρνουν, τι στο διάολο, τριάντα χρόνια λειτουργίας είναι αυτά...



Η Lakabe είναι αυτόνομη ενεργειακά. Παράγει ενέργεια με φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες και υδρογεννήτριες. Αξιοποιεί τα οργανικά απόβλητα (είναι βέβαια λίγο πίκρα το χέσιμο στις ειδικές τουαλέτες/συλλέκτες ΕΞΩ από τα σπίτια, αλλά μην τα θέλουμε και όλα δικά μας!).
Τα δύο από τα πέντε αυτοκίνητα της κοινότητας (τα οποία χρησιμοποιούνται όσο λιγότερο γίνεται) καίνε αποκλειστικά χρησιμοποιημένο τηγανόλαδο, και γεμίζουν τα ρεζερβουάρ τους από ένα ιδιότυπο "βενζινάδικο" στην άκρη του χωριού. Η χρήση της γης και η εκτροφή των ζώων γίνεται με απόλυτο σεβασμό στο οικοσύστημα, το ίδιο και η υλοτόμηση που εξασφαλίζει τα ξύλα της θέρμανσης.


Οι κάτοικοι της Lakabe μοιράζονται μια κοινωνικότητα "υπερβολικά" αληθινή. Η συνύπαρξή τους είναι δεμένη με την καθημερινότητα και προσαρμοσμένη πάνω σε πραγματικές ανάγκες: Τρώνε όλοι μαζί κάθε μεσημέρι [στη 1:30], δουλεύουν μαζί σε μικρές ή μεγάλες ομάδες, συζητούν, συναποφασίζουν, γλεντάνε.

Στη Lakabe είναι δύσκολο να μιλήσεις για ελεύθερο χρόνο. Όπως είναι δύσκολο να μιλήσεις και για χρόνο εργασίας. Ο χρόνος είναι συνεχής και ρευστός, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι οι κάτοικοι της Lakabe δουλεύουν ασταμάτητα... Ταυτόχρονα όμως θα μπορούσε να πει και ότι δεν δουλεύουν ποτέ.



---------------

Μόνο μερικές μέρες έμεινα στη Lakabe.

Είδα χίλια δύο πράγματα και άλλα τόσα σκέφτηκα.


Βέβαια, το ομολογώ πως το παράδειγμα μιας τέτοιας κοινότητας, φαντάζει κάπως μοναστικό. Ίσως πάλι να μη φαντάζει απλώς, αλλά να είναι. Ειδικά για τον μέσο κάτοικο του αστικού κέντρου που έχει και πέντε ανησυχίες για τον κοινωνικό ανταγωνισμό και προσπαθεί να τις λύσει με συλλογικοποίηση της δράσης του (για ποιον να μιλάω άραγε;) όλα αυτά μπορούν να φαίνονται σαν εναλλακτική απόδραση από τον πραγματικό κόσμο, σαν απόπειρα φυγής από την Ιστορία.

Πάντως οι κάτοικοι της Lakabe δεν χαρακτηρίζονται από αναχωρητισμό. Είναι ζωντανά πολιτικά υποκείμενα με πολλά ενδιαφέροντα και ανησυχίες. Στις προτεραιότητές τους βρίσκονται τα ζητήματα του φύλου, τα περιβαλλοντικά καθώς και τα ζητήματα γύρω από τον τρόπο λήψης των αποφάσεων (αυτονόητο) . Επί σειρά ετών στο παρελθόν, η Lakabe υπήρξε πυλώνας των τοπικών αγώνων ενάντια στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Και τον τελευταίο καιρό, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα σχέδιο δικτύωσης των κατειλημμένων χωριών της περιοχής (συνολικά 4 τον αριθμό) αλλά και σύνδεσης με κόσμο στην πόλη, με σκοπό την αλληλοϋποστήριξη τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.

--------


Το ξέρω πως όσο και να το γυροφέρνω/
όσο και να προσπαθώ να το αποφύγω/
δεν μπορώ παρά να έρθω αντιμέτωπος/
με το αδυσώπητο ερώτημα - εκδίκηση του αναγνώστη:


"Καλά μας τα είπες ρε Αιμόφιλα.

ΕΣΥ όμως θα έμενες στη Lakabe;"


Πρέπει να είμαι ειλικρινής.

Αλίμονο, όχι.

Ίσως να φταίει η εξάρτηση από τη ζωή στην πόλη, οι φιλικές και συντροφικές σχέσεις, ο τρόπος που έχω επιλέξει για την πολιτική παρέμβαση. Ίσως πάλι να είναι απλώς και μόνο αυτή η γαμημένη αίσθηση ότι "όλα εδώ παίζονται"...

Όχι, δεν μπορώ να ζήσω στη Lakabe.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να την ονειρεύομαι!
Ότι δεν μπορώ να ονειρεύομαι άλλες ποιότητες.
Για την εργασία, τις σχέσεις, την ιδιοκτησία.



Όταν ήμουνα μικρός, ήθελα να γίνω αστροναύτης.
Το ίνδαλμά μου ήταν ο Αλεξέι Λεόνοφ, ο πρώτος άνθρωπος που βγήκε από το διαστημόπλοιό του και αιωρήθηκε στο διάστημα.

Στο πρώτο ταξίδι που θυμάμαι με αυτοκίνητο (από τη Βέροια στο Μακροχώρι), ζαλίστηκα τόσο πολύ, που έβγαλα τα έντερά μου τρεις φορές.

Η μαμά μου με πήρε αγκαλιά και μου εξήγησε πως αν ζαλίζομαι στο αυτοκίνητο, πρέπει να ξέρω ότι στο διαστημόπλοιο θα είναι πολύ χειρότερα.

Και έτσι το όνειρο της κατάκτησης του διαστήματος πέθανε.


Ωστόσο,

τα καλοκαιρινά βράδια,

πάντοτε ξεκλέβω καμιά ματιά προς τον ουρανό.




Είναι κακό αυτό;



18 σχόλια:

rupax η ακρίδα είπε...

τί ωραία ιστορία!
δεν είναι κακές οι ματιες στον ουρανό. οι έφοδοι όμως είναι καλύτερες.
το τηγανόλαδο τα 'σπασε αν κ σε δικά μας επαρχιακά χωριά πειραματίζονται με ανάλογες μεθόδους.
arbeit macht frei λες;

Διαρκής Επανύπνωση είπε...

οι μικροί πολέμιοι του χρόνου (και της φθοράς)...

πρκλς είπε...

Κοίτα τώρα, καλά είναι αυτά, όχι με την έννοια "πάμε να κάνουμε κι εμείς κάτι σχετικό" ντε και καλά, αλλά με την έννοια "και όμως, γίνεται!".

Όποτε ξεκλέψεις λίγο ελεύθερο χρόνο, πολύ θα εκτιμούσα να επεκταθείς λίγο στο θέμα του ελεύθερου χρόνου τους και στα συναφή.

apropopopo είπε...

αχ επειδή άγγιξες πολύ συγκεκριμένη χορδή κι επειδή μια ανάλογη σκέψη σκόνταψε μερικά βήματα πριν την ολοκληρωμένη πρόταση στο θέμα της συνδιαλλαγής με το κράτος, για πες μας πώς τα καταφέρνουν με τις εφορίες αφού εμπορεύονται; διότι εάν έλεγες ότι πάνε στα διπλανά χωρια και πουλάνε ψωμιά σε πάγκους δεν θα μου γεννιόταν το ερώτημα... Δεν μέμφομαι, λύση ψάχνω.

Ανώνυμος είπε...

den katalavaineis....istories gia arkoudes.............

Ανώνυμος είπε...

Αγαπημένη μου Teta Bada,
με έκανες, ήθελες δεν ήθελες, να αισθανθώ μελό πρωί δευτέρας μέσα στον κατακερματισμένο χρόνο για δουλειά, άραγμα, συνέλευση.
Εγώ χαίρομαι που δεν έγινες αστροναύτης γιατί τότε θα ήσουν πολυυυυύ μακριά και δεν θα είχαμε γνωριστεί.
Βλέπω με απεριόριστη αισιοδοξία την έφοδο προς τα σαράντα μας.
Σε φιλώ
η Στρίνγκα Μαρκένσες

marachi είπε...

aaaaax!
psaxno sigkatoikous gia paromoio oikismo :)

Ανώνυμος είπε...

Μου εδειξαν δυο δρόμους και μου είπαν.
"Από εδώ θα βρείς χρυσάφι"
"Κι από εκεί θα βρεις ατσάλι"
Κι εγώ θέλησα να κάνω το ατσάλι χρυσάφι.
Και κάποιος είπε πως έκανα το σκατό μου παξιμάδι.

HAL9000 είπε...

...οπότε, το όνειρο δεν πέθανε. Μια χαρά ζωντανό είναι! Μόνο που όπως λέει και το τραγούδι που βάλατε the stars look very different today...

Ανώνυμος είπε...

Καλημέρα

Αχ πως στεναχωριέμαι βρε Αιμόφιλε! Και πόσο προϊστορικό και ηθικό είναι το κόλλημά σου; Πόσο άσχημα μου φαίνεται που θέτεις υπό συζήτηση το πώς και το αν θα έμενε κανείς στη Lakabe…

Στο ερώτημα αν ο αριθμητικός όγκος, είτε στην συμμετοχή είτε στην δράση και στην ποικιλία που αυτή μπορεί να διαθέτει, είναι αυτό που δίνει προοπτικές στον ανταγωνισμό τι θα απαντούσαμε; Η μόνη απάντηση που μπορώ εγώ να αποδεχθώ είναι όχι! Συμφωνείς;

Πραγματικά πιστεύεις ότι να μην κάνεις, ή να μην αποδέχεσαι καν, αυτό που πραγματικά θες, θα ενίσχυε με οποιονδήποτε ουσιαστικό τρόπο τον ανταγωνισμό;

Το να ηθικοποιούμε της επιθυμίες μας δεν είναι και αυτή μια μορφή καταπίεσης; Μάλιστα ενός συστήματος παλιότερου του καπιταλιστικού;

Ποιο είναι εκείνο ιδιαίτερο στοιχείο στο ανθρώπινο το οποίο κινεί τον ανταγωνισμό προς ένα ουσιαστικότερο μέλλον; Αν δεν είναι η εσωτερική πάλη του άτομο, η πάλη ενάντια στην αυτουποδούλωση του στις ηθικές, πατριαρχικές, ηδονικές, υλικές δυνάμεις που μέσα του κυριαρχούν, τότε τι θα μπορούσε να είναι;

Ο ανταγωνισμός νομίζω ότι το μόνο που απαιτεί για να ολοκληρώσει το πεπρωμένο του είναι "ανθρώπους", με όλη την σημασία της λέξης! Και για να είσαι άνθρωπος πρέπει να σέβεσαι τις επιθυμίες σου όποιες και αν είναι αυτές.

τ.κ.
jovanchaus@hotmail.com

Ανώνυμος είπε...

Όταν ξαναβρεθείς στα Πυρηναία δες και το Pic du Midi.
Και όσο γυρνάς ανάμεσά μας, χαμογέλα ρε Αιμόφιλε.Δε σου πάει η μιζέρια.
“Σε όλες τις γωνιές παραφυλάνε μπάτσοι.Αλλά ο έρωτας μας κάνει αόρατους.” Έξω από όλα τα άλλα έχουμε και να ζήσουμε.

Ανώνυμος είπε...

είσαι πολύ λάκης τελικά!ναι για!

margarita είπε...

ή που εγώ μεγάλωσα..ή που δεν μου φαινεται τιποτα τοσο μακρυνό..επιλογές..όλα είναι επιλογές και χρόνος..
αυτός ο τελευταιος είναι υπουλα ήσυχος...
και η έννοια του ελευθερου χρόνου..?..προϋποθέτει τον σκλαβωμένο????...

izydoor είπε...

πιάσαν τόπο βλέπω τα περαστικά που σου ευχηθήκαμε...
ο κοινωνικός ανταγωνισμός είναι παντού, όχι μόνο στα αστικά κέντρα!
αν η lakabe είχε 40.000 κατοίκους και είχε κατορθώσει να δουλεύει με ανοιχτή συνέλευση κτλ, το ερώτημα θα το έθετες αλλιώς, προφανώς....
ή, μάλλον, δεν θα το έθετες καθόλου...

είναι σα να λες ότι η ουτοπία πάει πακέτο με κάποια μορφή πριμιτιβισμού, ξερω γω, δε μπορώ να συμφωνησω.

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα είπε...

Στο Λακαμπέ, ίσως να μην έμενα. Στη Μαριναλέντα, όμως, μάλλον...

http://en.wikipedia.org/wiki/Marinaleda,_Spain#Local_government

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4570732

ΠανωςΚ είπε...

Μου ΄χαν πει περί Λακαμπέ, πριν από κάτι χρόνια, κάτι φίλοι που ήθελαν να πάνε εκεί. Εγώ ο αφελής τους κορόιδεψα, αυτοί νομίζω πως εντέλει δεν πήγανε.
Κακό του κεφαλιού μας τελικά.

Ανώνυμος είπε...

Μα καλά, Εντερνάγια? Τι όνομα είναι αυτό που έδωσαν στο μικρό παιδί? :)

Ανώνυμος είπε...

Το χειρότερο απ'όλα είναι πως ούτε εσείς οι ίδιοι δεν είστε ικανοί να κάνετε όλες αυτές τις παρλαπίπες που μας τσαμπουνάτε στους δρόμους και στα τεφτέρια σας και μας σπάτε τα αρχίδια. Και εμείς νοιαζόμαστε για τον συνάνθρωπο, αλλά δε τσιρίζουμε. Είστε τα απροσάρμοστα της οικογενείας και αν σας αφήσουμε λάσκα είστε ικανοί να τα κάνετε λίμπα. Μετά παραπονιέστε που σας δέρνουμε.

"Ασφαλίτης"