Χάρη στη νέα μέθοδο (βλ. φωτό) που επινοήθηκε από την επιστημονική ομάδα του aimof.blogspot.com, μπορείτε μέσα σε λίγα λεπτά να ξέρετε με απόλυτη ασφάλεια αν η απάντηση είναι "ναι" ή "όχι" χωρίς να χρειάζεται να αγωνιάτε μέχρι το επόμενο ραντεβού με τον γιατρό σας.
Κάντε λοιπόν σήμερα, το απλό τεστ των πέντε βημάτων.
Θα χρειαστείτε τα εξής υλικά:
.1 τετράστιχο
.1 μολύβι
.μερικά λευκά χαρτιά
.2 μεταφραστές
.1 κριτικό λογοτεχνίας
.μερικούς φίλους
(για να γιορτάσετε το αποτέλεσμα)
ΒΗΜΑ 1ο
Βρίσκουμε ένα ελληνικό τετράστιχο, πολύ γνωστό και κατά προτίμηση έμμετρο [ώστε μετά την απώλεια του μέτρου κατά τη διαδικασία της μετάφρασης, να φανούν εντονότερα τα αποτελέσματα]
ΒΗΜΑ 2ο
Παίρνουμε τον πρώτο μεταφραστή (φροντίζουμε να σκαμπάζει πέντε πράγματα από ποίηση), του δίνουμε το μολύβι, το τετράστιχο και ένα λευκό χαρτί και του ζητάμε να μεταφράσει το κείμενο από τα ελληνικά προς τα αγγλικά.
ΒΗΜΑ 3ο
Παίρνουμε το καινούριο αγγλικό κείμενο και το μολύβι από τον πρώτο μεταφραστή, τα δίνουμε στον δεύτερο μεταφραστή (που δεν γνωρίζει τη διαδικασία που προηγήθηκε) και του ζητάμε να μεταφράσει αυτό το κείμενο από τα αγγλικά στα ελληνικά.
ΒΗΜΑ 4ο
Παίρνουμε το νέο κείμενο και το μολύβι από τον δεύτερο μεταφραστή, κρατάμε το μολύβι και δίνουμε το κείμενο στον κριτικό λογοτεχνίας, ρωτώντας τον αν το αναγνωρίζει.
ΒΗΜΑ 5ο
Ανοίγει η πόρτα, μπαίνουν μερικοί φίλοι φωνάζοντας "Σαρπράιζ" και το πάρτυ ξεκινάει.
---
Ας περάσουμε τώρα να δούμε μία από τις χιλιάδες εφαρμογές της θαυμάσιας αυτής επινόησης, στο αδυσώπητο πεδίο της πραγματικής ζωής (τα βήματα σε αντίστροφη σειρά):
Ο κριτικός λογοτεχνίας πήρε στα χέρια του αυτό το ποίημα:
Του έρωτα οι δωσίλογοι
πρέπει ένοχοι να κρίνονται
όταν με βία εισέρχονται
στις πύλες της καρδιάς
Δεν το αναγνώρισε. Κι όμως, ήταν η πιστή μετάφραση που έκανε ο δεύτερος μεταφραστής από το
The traitors of love
should be condemned
when they break through
the gates of heart
που ήταν η πιστή μετάφραση που έκανε ο πρώτος μεταφραστής από το
Της αγάπης τους προδότες
να καταδικάζουν
όταν της καρδιάς τις πόρτες
τις παραβιάζουν.
Και στο σημείο αυτό μπήκαν οι Φίλοι φωνάζοντας "Σαρπράιζ!" και συνεχίσαμε όλοι μαζί στο ρεφρέν:
Να 'χαν οι καρδιές αμπάρες
να κλειδαμπαρώνουν
να μην ξανακάνουν χάρες
όταν τις πληγώνουν.
.
.
.
χαμός έγινε
.
.
14 σχόλια:
gamato!
Αιμόφιλε, αν έκανες την ίδια διαδικασία στην αυτόματη μετάφραση του babelfish.altavista.com θα κατέληγες στο "Η αγάπη οι προδότες καταδικάζουν όταν η καρδιά οι πόρτες που αυτοί αναγκάζει", το οποίο δίνει μια νέα πτυχή στο νόημα του Ποιήματος, νομίζω.
Κάποτε, πριν πολλά-πολλά χρόνια, και πρωτού ανακαλυφθεί το systran, λέει ότι ο θρύλος ότι αμερικανοί γλωσσολόγοι συνεργάζονταν με κομπιουτεράδες, ώστε να φκιάξουν ένα πρόγραμμα αυτόματης μετάφρασης από τα ρώσσικα στα αγγλικά, για να καταλαβαίνει με τη μία η CIA τι σκατά υποκλέπτει και εάν έχει ενδιαφέρον να το προωθεί στον άνθρωπα μεταφραστή· αν δεν έχει, να το καταχωνιάζει στα αρχεία.
Φκιάξαν, λοιπόν, το πρόγραμμα και είπαν να το δοκιμάσουν, βάζοντάς του την εκκλησιαστική φράση
«το μεν πνεύμα πρόθυμον,
η δε σάρξ ασθενής».
Tο μηχάνημα γουργούρισε, επεξεργάστηκε, ρεύτηκε κι απάντησε:
«η βότκα είναι δυνατή,
αλλά το κρέας άπαχο»!
Χικ!
Μπράβο ρε αίμο, με δικαιώνεις. Βέβαια μπορεί η ποίηση να μη μεταφράζεται αλλά το κλίμα της μπορεί να αποδοθεί.
Δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό.
Αγαπητέ Αιμόφιλε,
καταρχάς μ’ αρέσει ο τρόπος που προσεγγίζεις πολλές φορές τα θεματικά σου αντικείμενα, δίνοντας ένα χιουμοριστικό ανάλαφρο τόνο, απαλλάσσοντάς τα από την σοβαροφάνεια που τυχόν κουβαλούν και κρατώντας την ουσία. Το δε κλείσιμο της συγκεκριμένης ανάρτησης με ενθουσίασε. Απογειωτική εκτροπή.
Τώρα όσον αφορά το θέμα της μετάφρασης της ποίησης, σαφώς είναι εξαιρετικά δύσκολη έως ακατόρθωτη, αλλά όπως ανέφερε και ο Αρκτούριος, το κλίμα της μπορεί να αποδοθεί. Με μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία, αυτό εξαρτάται και από τον μεταφραστή αλλά ίσως ακόμη περισσότερο από το ίδιο το ποίημα. Τη φόρμα, το περιεχόμενό του, ακόμη και τις εμπλεκόμενες γλώσσες. Ο Νερούδα έλεγε ότι είναι αδύνατο να αισθανθεί έστω ικανοποιημένος από τη μετάφραση των ποιημάτων του, παρά μόνο, κι αυτό ως ένα βαθμό, στην ιταλική γλώσσα που είναι συγγενική ηχητικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι η μετάφραση δεν έχει νόημα, ότι δεν αξίζει να γίνεται, αλλά πρέπει να έχουμε κατα νου ότι πρόκειται τελικά για ένα καινούργιο ποίημα με αφετηρία το αρχικό. Και μας συνοδεύει πάντα το βασανιστικό δίλημμα ανάμεσα στην ελευθερία και την πιστότητα της απόδοσής του.
Πέρα όμως από το θεωρητικό μπλα μπλα και το πως τοποθετείται κανείς απέναντι στο συγκεκριμένο ερώτημα, είναι σαφές ότι όταν βρισκόμαστε απέναντι σ’ ενα ποίημα που μας αγγίζει ιδιαίτερα, ο πειρασμός του να το μοιραστούμε και με άλλους είναι μεγάλος, και το να υποκύψουμε σ’ αυτόν ευκταίος. Ακόμη κι αν η μετάφραση δεν είναι η καλύτερη δυνατή, μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα και να απολαύσουμε το πρωτότυπο, με προϋπόθεση τη διαθεσιμότητά του και κάποια, έστω στοιχειώδη, γνώση της γλώσσας που έχει γραφτεί. Αν υπάρχει δε η δυνατότητα να ακούσουμε την απαγγελία του ή στην περίπτωση της μελοποιημένης ποίησης, τα πράγματα είναι ακόμη πιο απλά. Γι’ αυτό πιστεύω ότι οι εκδόσεις μεταφρασμένων ποιημάτων θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνουν τα πρωτότυπα, και είναι πραγματικά κρίμα που κάτι τέτοιο δεν αποτελεί τον κανόνα.
Τους αδελφικούς μου χαιρετισμούς.
Απορώ γιατί δεν προτιμήσατε στο φινάλε να τραγουδήσετε το σαφώς μελωδικότερο
'[Chan] the hearts [ampares] [kleidamparonoyn]
do not do again charms when they hurt him.
Αιμόφιλε, .....σε αγαπάωωωωωωωωωωωω
Κάποιος να μεταφράσει:
Πούταν ο νούς σου,πούτανε,
Κυρ-αστυνόμε,πούτανε;
"the space between us"
Εσύ αιμόφιλε,που σκαμπάζεις απ'αυτά τα πράγματα,θα τολμούσες ποτέ αυτή τη μετάφραση;
Χαμός θα γινότανε.
Στο πάρκο με τα περιστέρια
βροχή
οι κουτσουλίες.
Ωραίος οπως πάντα ρε αιμόφ
τα σέβη μου
zzz
Μα τον 3ο και 4ο στοίχο:
'όταν της καρδιάς τις πόρτες
τις παραβιάζουν'
ο πρώτος μεταφραστής τον αντιστρέφει σε 4ο - 3ο, δηλαδή:
when they break through
the gates of heart
(δεν ξέρω πως θα ήταν το σωστό, δε με καλέσαν στο διαγωνισμό...)
οπότε, δικαίως δημιουργεί σύγχιση στο δεύτερο μεταφραστή:
όταν με βία εισέρχονται
στις πύλες της καρδιάς
και, κατ' επέκταση και στον κριτικό.
Κοινώς; Όλα γίνονται για το χαβαλέ της παρεας, για να μπορεί να τραγουδάει δίχως ενοχές (πολύ περισσότερο, από τα βάθη της ψυχής της) το υπέροχο αυτό κομμάτι του Χριστοδουλόπουλου.
Mε αφορμή αυτή σου την δημοσίευση έκανα την εξής σκέψη: από ότι φαίνεται μία πιστή μετάφραση ενός ποιήματος από μία γλώσσα σε μία άλλη είναι άδύνατη χωρίς να χάσει το ποιήμα κάτι από την αρχική του ουσία.
Έτσι για παράδειγμα ένα ποίημα γραμμένο στην ελληνική γλώσσα, ας σκεφτούμε το πιό όμορφο που μπορεί να φανταστεί κανείς, είναι προσβάσιμο σε 11-12 εκατομμύρια όντα στον πλανήτη.
Από την άλλη μεριά ένας πίνακας μπορεί να είναι προσβάσιμος στο σύνολο των ανθρώπινων όντων στον πλανήτη με την δυνατότητα της όρασης.
Και ένα μουσικό κομμάτι μπορεί να είναι προσβάσιμο από των σύνολο των ανθρώπινων όντων αλλά και των υπόλοιπων έμβιων όντων με την δυνατότητα της ακοής και ίσως και του αβιοτικού περιβάλλοντος (οι πλανήτες κινούμενοι φτιάχνουν μουσική ίσως με κάποιον τρόπο την ακούνε κιόλλας).
Θα κλείσω αυτό το εμπνευσμένο σχόλιο με μία ακόμα σκέψη. Άν καταστρέφονταν ο πλανήτης και είχα να αποφασίσω αν θα επέλεγα να σώσω όλα τα ποιήματα του κόσμου γραμμένα στα αγγλικά ή 100 ποιήματα γραμμένα στην γλώσσα τους (με τυχαία επιλογή και με δυνατότητα κατανόησης) θα επέλεγα το δεύτερο.
Αν θα κανεις καλη μετάφραση δεν θα εχει καλό ποιημα
Αν θες να εχεις καλό ποιημα δέν θα κάνεις πιστη μετάφραση!
"the space between us": το διάστημα ανάμεσά μας
Πού το πρόβλημα;
Δημοσίευση σχολίου